شنیدن، فراتر از سکوت کردن است. شنیدن فعالانه، کلید یک ارتباط سالم و صمیمی است. وقتی واقعاً به حرف‌های شریک زندگی‌تان گوش می‌دهید، به او نشان می‌دهید که برایش ارزش قائل هستید، او را درک می‌کنید و به احساساتش اهمیت می‌دهید. این امر باعث تقویت پیوند عاطفی بین شما و شریک زندگی‌تان می‌شود و به حل مشکلات به شکل مؤثرتری کمک می‌کند. اما چطور می‌توانیم شنونده بهتری باشیم؟ در اینجا 17 نکته‌ی کاربردی برای تقویت مهارت‌های شنیداری‌تان در رابطه عاطفی ارائه شده است:

• ✅

  حضور کامل داشته باشید:

  تلفن همراه را کنار بگذارید، تلویزیون را خاموش کنید و تمام توجه‌تان را معطوف به شریک زندگی‌تان کنید.
• ✅

  تماس چشمی برقرار کنید:

  این کار نشان می‌دهد که به او توجه می‌کنید و به حرف‌هایش علاقه‌مند هستید.
• ✅

  به زبان بدن توجه کنید:

  به حالت چهره، حرکات دست و پا و وضعیت بدن شریک زندگی‌تان دقت کنید. این‌ها می‌توانند سرنخ‌های مهمی در مورد احساسات او باشند.
• ✅

  سر تکان دهید و از عبارات تأییدی استفاده کنید:

  گفتن عباراتی مثل “آها”، “درسته” یا “متوجه‌ام” نشان می‌دهد که فعالانه به حرف‌هایش گوش می‌دهید.
• ✅

  سؤالات باز بپرسید:

  سؤالاتی بپرسید که شریک زندگی‌تان را تشویق به صحبت کردن بیشتر کند. به جای پرسیدن “خوب بود؟”، بپرسید “تجربه‌ات چطور بود؟”.

• ✅

  گوش دادن فعالانه:

  سعی کنید منظور اصلی صحبت‌های او را درک کنید و فقط به کلمات توجه نکنید.
• ✅

  همدلی کنید:

  خودتان را جای او بگذارید و سعی کنید دنیا را از دید او ببینید.

• ✅

  از قضاوت کردن خودداری کنید:

  حتی اگر با حرف‌های او مخالف هستید، سعی کنید بدون پیش‌داوری به حرف‌هایش گوش دهید.
• ✅

  حرفش را قطع نکنید:

  بگذارید او حرف‌هایش را تمام کند و بعد از آن نظر خودتان را بیان کنید.
• ✅

  خلاصه‌سازی کنید:

  برای اطمینان از اینکه درست متوجه شده‌اید، صحبت‌های او را با کلمات خودتان خلاصه کنید.
• ✅

  از نصیحت کردن خودداری کنید:

  مگر اینکه از شما خواسته شود، از ارائه راه حل یا نصیحت خودداری کنید. گاهی اوقات، افراد فقط نیاز دارند که شنیده شوند.
• ✅

  احساساتش را تصدیق کنید:

  به او نشان دهید که احساساتش را درک می‌کنید، حتی اگر با آنها موافق نباشید. گفتن جملاتی مانند “به نظر می‌رسد خیلی ناراحتی” می‌تواند مفید باشد.
• ✅

  صبور باشید:

  گاهی اوقات افراد برای بیان احساساتشان نیاز به زمان دارند.

• ✅

  به لحن صدا توجه کنید:

  لحن صدا می‌تواند اطلاعات زیادی در مورد احساسات او منتقل کند.
• ✅

  تمرین کنید:

  هرچه بیشتر تمرین کنید، شنونده بهتری خواهید شد.

با تمرین این نکات ساده، می‌توانید مهارت‌های شنیداری خود را در رابطه‌تان بهبود بخشید و رابطه‌ای صمیمی‌تر، قوی‌تر و رضایت‌بخش‌تر ایجاد کنید.

چطور در رابطه‌تان بهتر شنونده باشید؟ 17 نکته

1. حضور کامل داشته باشید:

هنگام صحبت کردن طرف مقابل، تلفن همراه خود را کنار بگذارید و از انجام کارهای دیگر خودداری کنید. تمام توجه خود را به او معطوف کنید. حضور ذهنی کامل، به معنای این است که نه تنها گوش می‌دهید، بلکه با تمام وجود در لحظه حضور دارید. اجازه ندهید افکارتان سرگردان شوند. سعی کنید روی حرف‌های او تمرکز کنید و به زبان بدن و احساساتش توجه کنید. تماس چشمی را حفظ کنید، اما نه به شکلی که طرف مقابل احساس ناراحتی کند. تماس چشمی نشان می‌دهد که به صحبت‌های او اهمیت می‌دهید. سعی کنید در یک مکان آرام و بدون مزاحمت صحبت کنید تا بتوانید به طور کامل تمرکز کنید. به وضعیت بدنی خود دقت کنید. صاف بنشینید یا بایستید و سعی کنید حالت بدنی باز و پذیرنده داشته باشید.

2. قضاوت نکنید:

به خاطر داشته باشید که هر کسی حق دارد نظر و احساسات خود را داشته باشد. قضاوت نکردن به معنای پذیرش و احترام به تفاوت‌ها است. از برچسب زدن و بهره‌گیری از عبارات کلیشه‌ای خودداری کنید. به جای اینکه به دنبال پیدا کردن اشتباهات طرف مقابل باشید، سعی کنید منظور او را درک کنید. اگر با حرف‌های او مخالف هستید، به جای اینکه سریعاً واکنش نشان دهید، سعی کنید با سؤال پرسیدن، منظور او را بهتر بفهمید.

3. همدلی نشان دهید:

سعی کنید خودتان را جای طرف مقابل بگذارید و احساسات او را درک کنید. نشان دهید که به احساسات او اهمیت می‌دهید و برایش ارزش قائل هستید. از عبارات همدلانه مانند “متاسفم که این اتفاق برایت افتاده” یا “می‌فهمم که چقدر برایت سخت است” استفاده کنید. همدلی به معنای درک و سهیم شدن در احساسات طرف مقابل است، نه لزوماً موافقت با او. سعی کنید به لحن صدا و زبان بدن او توجه کنید تا بتوانید احساساتش را بهتر درک کنید. از پرسیدن سؤالاتی مانند “چه احساسی داشتی وقتی این اتفاق افتاد؟” نترسید. حتی اگر نتوانید مشکل او را حل کنید، صرفاً نشان دادن همدلی می‌تواند به او کمک کند تا احساس بهتری داشته باشد.

4. سؤال بپرسید:

برای درک بهتر صحبت‌های طرف مقابل، سؤالات باز بپرسید. این سؤالات او را تشویق می‌کنند تا بیشتر توضیح دهد. از سؤالات بسته (سؤالاتی که جواب آنها بله یا خیر است) خودداری کنید، زیرا آنها اطلاعات زیادی به شما نمی‌دهند. سؤالات خود را به طور واضح و مختصر بپرسید. از پرسیدن سؤالاتی که به نظر می‌رسد قصد دارید طرف مقابل را به چالش بکشید، خودداری کنید. از سؤالاتی مانند “می‌توانی بیشتر توضیح بدهی؟” یا “منظورت از این حرف چیست؟” استفاده کنید. به جواب‌های او با دقت گوش دهید و سؤالات بعدی خود را بر اساس آنها مطرح کنید.

5. فعالانه گوش دهید:

به جای اینکه فقط منتظر نوبت خود برای صحبت کردن باشید، فعالانه به صحبت‌های طرف مقابل گوش دهید. از زبان بدن خود برای نشان دادن توجه و علاقه استفاده کنید (مثلاً تکان دادن سر، لبخند زدن). به لحن صدا و سرعت صحبت کردن او توجه کنید. فعالانه گوش دادن به معنای درگیر شدن کامل در گفتگو است. از قطع کردن صحبت او خودداری کنید، مگر اینکه واقعاً ضروری باشد. اگر متوجه نشدید منظورش چیست، از او بخواهید دوباره توضیح دهد.

6. صحبت او را قطع نکنید:

قطع کردن صحبت دیگران، بی‌احترامی است و نشان می‌دهد که به حرف‌های آنها اهمیت نمی‌دهید. اجازه دهید طرف مقابل حرفش را تمام کند، حتی اگر با آن موافق نیستید. اگر نیاز دارید چیزی را روشن کنید، منتظر بمانید تا او صحبتش را تمام کند و سپس سؤال خود را بپرسید. قطع کردن صحبت دیگران می‌تواند باعث شود که آنها احساس ناامیدی و عصبانیت کنند. سعی کنید صبور باشید و به طرف مقابل فرصت دهید تا افکار خود را به طور کامل بیان کند. اگر ناخودآگاه صحبت او را قطع کردید، عذرخواهی کنید. به خودتان یادآوری کنید که هدف از گفتگو، تبادل اطلاعات و درک متقابل است، نه اثبات حقانیت خودتان.

7. حواس‌پرتی‌ها را حذف کنید:

هنگام صحبت کردن، از انجام کارهای دیگر خودداری کنید (مثلاً چک کردن ایمیل، تماشای تلویزیون). تلفن همراه خود را خاموش کنید یا آن را در حالت بی‌صدا قرار دهید. در یک مکان آرام و بدون مزاحمت صحبت کنید. حواس‌پرتی‌ها می‌توانند باعث شوند که شما نتوانید به طور کامل به صحبت‌های طرف مقابل گوش دهید. اگر در محیط شلوغی هستید، سعی کنید یک مکان خلوت‌تر پیدا کنید. به طرف مقابل بگویید که به او نیاز دارید تا تمام توجه خود را معطوف کنید. به خودتان یادآوری کنید که این گفتگو مهم است و ارزش آن را دارد که تمام توجه خود را به آن اختصاص دهید.

8. به زبان بدن توجه کنید:

زبان بدن می‌تواند اطلاعات زیادی در مورد احساسات و افکار طرف مقابل به شما بدهد. به حالت چهره، حرکات دست و پا، و وضعیت بدنی او توجه کنید. مثلا اگر طرف مقابل اخم کرده است، ممکن است ناراحت یا عصبانی باشد. اگر طرف مقابل دست به سینه نشسته است، ممکن است حالت دفاعی داشته باشد. سعی کنید زبان بدن خودتان را نیز کنترل کنید تا پیام‌های اشتباهی نفرستید.

9. از پیش‌داوری دوری کنید:

سعی کنید بدون هیچ پیش‌داوری به صحبت‌های طرف مقابل گوش دهید. نگذارید تجربیات گذشته یا نظرات قبلی شما روی نحوه گوش دادن شما تأثیر بگذارند. پیش‌داوری می‌تواند باعث شود که شما نتوانید به طور کامل به صحبت‌های طرف مقابل گوش دهید. سعی کنید ذهن خود را باز نگه دارید و برای شنیدن دیدگاه‌های جدید آماده باشید. اگر متوجه شدید که دارید پیش‌داوری می‌کنید، سعی کنید آگاهانه خود را اصلاح کنید. به خودتان یادآوری کنید که هدف از گفتگو، درک متقابل است، نه اثبات حقانیت خودتان.

10. خلاصه‌سازی کنید:

در طول گفتگو، به طور دوره‌ای خلاصه‌ای از صحبت‌های طرف مقابل را ارائه دهید. این کار نشان می‌دهد که به حرف‌های او گوش می‌دهید و تلاش می‌کنید منظور او را درک کنید. همچنین به طرف مقابل فرصت می‌دهد تا اشتباهات شما را تصحیح کند. از عباراتی مانند “پس منظورت این است که. . . ” یا “اگر درست فهمیده باشم، تو می‌گویی که. . . ” استفاده کنید. از خلاصه‌سازی برای تأیید احساسات طرف مقابل نیز استفاده کنید (مثلاً “به نظر می‌رسد که از این موضوع خیلی ناراحت هستی”).

11. بازخورد دهید:

به طرف مقابل بازخورد بدهید تا بداند که به حرف‌های او گوش می‌دهید. این بازخورد می‌تواند کلامی یا غیرکلامی باشد. از عباراتی مانند “آهان”، “متوجه‌ام” یا “جالب است” استفاده کنید. سر خود را تکان دهید یا لبخند بزنید. بازخورد می‌تواند به طرف مقابل انگیزه دهد تا به صحبت کردن ادامه دهد. از بازخورد منفی (مانند انتقاد یا سرزنش) خودداری کنید، مگر اینکه واقعاً ضروری باشد. بازخورد باید با صداقت و سازنده باشد.

12. از حاشیه‌روی پرهیز کنید:

هنگام صحبت کردن با دیگران، سعی کنید از حاشیه‌روی و رفتن به موضوعات نامربوط خودداری کنید. تمرکز خود را روی موضوع اصلی گفتگو حفظ کنید. اگر فکر می‌کنید که لازم است موضوع دیگری را مطرح کنید، ابتدا از طرف مقابل اجازه بگیرید. حاشیه‌روی می‌تواند باعث شود که طرف مقابل احساس کند که به حرف‌های او اهمیت نمی‌دهید. اگر متوجه شدید که دارید حاشیه‌روی می‌کنید، سعی کنید آگاهانه خود را اصلاح کنید. به خودتان یادآوری کنید که هدف از گفتگو، رسیدن به یک نتیجه مشخص است. اگر طرف مقابل حاشیه‌روی کرد، با ملایمت او را به موضوع اصلی بازگردانید.

13. صبور باشید:

گوش دادن موثر نیاز به صبر و حوصله دارد. اجازه دهید طرف مقابل حرف‌هایش را به طور کامل بیان کند، حتی اگر صحبت کردن او طول بکشد. از عجله کردن یا تحت فشار قرار دادن او خودداری کنید. اگر طرف مقابل مشکل دارد حرف‌هایش را بیان کند، به او کمک کنید. به او فرصت دهید تا فکر کند و کلمات مناسب را پیدا کند. صبور بودن نشان می‌دهد که به طرف مقابل اهمیت می‌دهید و برای وقت او ارزش قائل هستید.

14. از زبان محترمانه استفاده کنید:

هنگام صحبت کردن با دیگران، از زبان محترمانه و مؤدبانه استفاده کنید. از توهین، تحقیر، یا بهره‌گیری از کلمات نامناسب خودداری کنید. حتی اگر با نظر طرف مقابل مخالف هستید، به او احترام بگذارید. زبان محترمانه باعث ایجاد یک فضای امن و صمیمی برای گفتگو می‌شود. از سؤال پرسیدن به شکل مؤدبانه نترسید. به خودتان یادآوری کنید که هدف از گفتگو، درک متقابل است، نه اثبات برتری خودتان.

15. به تفاوت‌های فرهنگی توجه کنید:

هنگام صحبت کردن با افراد از فرهنگ‌های مختلف، به تفاوت‌های فرهنگی توجه کنید. زبان بدن، آداب معاشرت، و سبک‌های ارتباطی در فرهنگ‌های مختلف متفاوت است. سعی کنید با آداب و رسوم فرهنگ‌های دیگر آشنا شوید. از کلیشه‌سازی و تعمیم دادن خودداری کنید. اگر مطمئن نیستید که چگونه رفتار کنید، بهتر است احتیاط کنید.

16. مهارت‌های خود را تمرین کنید:

بهتر شنونده بودن یک مهارت است که نیاز به تمرین دارد. سعی کنید در هر فرصتی مهارت‌های خود را تمرین کنید. از دوستان، خانواده، یا همکاران خود بازخورد بخواهید. به صحبت‌های دیگران با دقت گوش دهید و سعی کنید از اشتباهات خود درس بگیرید. از اشتباه کردن نترسید، زیرا اشتباهات فرصتی برای یادگیری هستند. به مرور زمان، مهارت‌های شما بهبود خواهد یافت.

17. خودتان باشید:

سعی نکنید نقش بازی کنید یا کسی باشید که نیستید. با صداقت و صمیمانه رفتار کنید. به خودتان اجازه دهید آسیب‌پذیر باشید. صداقت و صمیمیت باعث ایجاد اعتماد و نزدیکی بیشتر می‌شود. اگر احساس می‌کنید که نمی‌توانید به کسی اعتماد کنید، بهتر است با او صحبت نکنید. خودتان را بپذیرید و دوست داشته باشید.